Uitvoering Topstukkendecreet

Topstukkenlijst

De bescherming van het roerend cultureel erfgoed van uitzonderlijk belang gebeurt via de opname van deze cultuurgoederen in de Topstukkenlijst, een relatief beperkte lijst van zeldzame en onmisbare voorwerpen en verzamelingen waarop het bijzondere beschermingsregime van het decreet van toepassing is.

Eind 2012 waren er 388 objecten en 34 verzamelingen definitief in de Topstukkenlijst opgenomen. In 2012 werd de Topstukkenlijst uitgebreid met:

  • luchtvaarterfgoed: 4 objecten en één verzameling (9 juli 2012)
  • archief van de Insolvente Boedelkamer (9 juli 2012)
  • verzameling Merovingische grafveldvondsten van Broechem (9 oktober 2012)
  • de bibliotheek van Jan de Hondt  (9 oktober 2012)
  • collectie foto’s en glasplaten van Edmond Fierlants (24 december 2012)
  • muzikaal erfgoed – vervolg: 13 objecten en twee verzamelingen (24 december 2012)
  • het archief van Plantin-Moretus (24 december 2012).

In 2012 werden er ook 6 cultuurgoederen en 1 verzameling ten voorlopige titel opgenomen in de Topstukkenlijst:

  • Archeologisch erfgoed: 3 cultuurgoederen (24 december 2012)
  • Mercatorcollectie: 3 cultuurgoederen (24 december 2012)
  • Archief van “het Oud Sint-Lucasgild en van de Oud Koninklijke Academie van Antwerpen” (24 december 2012).

 

Proeflijsten

De Raad baseert zich bij de opstelling van de Topstukkenlijst grotendeels op de haar voorgelegde proeflijstenresultaten van proeflijsten. Deze proeflijsten worden in opdracht van de minister opgesteld en focussen op specifieke thema’s.

In 2012 werd opdracht gegeven tot het opstellen van een proeflijst ‘Wereldoorlog I’. Deze proeflijst zal aangeleverd worden tegen 1 september 2013.

Binnen de Topstukkenraad waren er in 2012 diverse werkgroepen actief die nieuwe beschermingen voorbereiden op basis van eerder aangeleverde proeflijsten:

  • muzikaal erfgoed na 1600
  • textiel erfgoed
  • beeldende kunst 16de eeuw
  • edelsmeedkunst
  • archeologisch erfgoed
  • luchtvaarterfgoed

 

Fysieke ingrepen

Voor de voorwerpen en verzamelingen, opgenomen in de Topstukkenlijst, gelden dat fysieke ingrepen enkel toegelaten zijn mits voorafgaand akkoord daartoe vanwege het agentschap.

In 2012 werden geen toelatingen verleend tot ingrepen op topstukken.

 

Restauratiesubsidies

De conservatie en restauratie van topstukken is subsidieerbaar tot maximum 80% van de subsidiabele kosten. In 2012 werden volgende restauratiesubsidies toegekend binnen het kader van het Topstukkendecreet:

  • KU Leuven: restauratie van het universiteitshandschrift “Leuvense notities”: 7.072,00 euro
  • KU Leuven: herinbinden van de Bijbel van Anjou: 17.609,76 euro
  • Kathedrale kerkfabriek Sint-Baafs: restauratie Lam Godsretabel: 504.173,25 euro

 

Buiten de Vlaamse Gemeenschap brengen

Het Topstukkendecreet bepaalt dat voor het buiten de Vlaamse Gemeenschap brengen van topstukken een toelating vereist is. De Vlaamse overheid kan een dergelijke toelating weigeren. In dat geval kan de eigenaar van de Vlaamse overheid eisen dat deze het topstuk verwerft. De eventuele aankoop gebeurt tegen de internationale marktwaarde.

In 2012 werd voor 13 topstukken een toelating verleend om deze - voor tentoonstellingsredenen - tijdelijk buiten Vlaanderen te brengen.

 

Onderzoek conditietoestand schilderijen

In 2011 bezorgde het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium het agentschap de resultaten van haar onderzoek naar de toestand van schilderijen (topstukken) in kerken en kloosters. Deze studie bracht meer klaarheid in de conditietoestand en restauratienoden, en geeft aanwijzingen voor betere bewaaromstandigheden.

Op basis van dit rapport werd, in overleg met het agentschap Onroerend Erfgoed actie ondernomen tot conservatie van volgende werken:

  • Albert Cornelis, De kroning van Maria, Sint Jacobskerk, Brugge
  • Gerard David en Pieter Pourbus, De transfiguratie, OLV-kerk, Brugge

Voor het ‘Nood Gods-drieluik’ van Watervliet (meester van Frankfurt) werden op 17 december 2012 bijzondere beschermingsvoorschriften opgelegd. Deze maatregelen omvatten ook de verplichting om dringend conservatoire maatregelen te nemen. Deze maatregelen moeten verdere deterioratie van het drieluik voorkomen.

 

Website

De website www.topstukken.be bundelt alle informatie inzake het Topstukkendecreet en inzake de uitvoer van cultuurgoederen. Naast de regelgeving kan op de website ook de Topstukkenlijst geraadpleegd worden.