Landcommanderij Alden Biesen

De Landcommanderij Alden Biesen is een buitendienst (Dienst met Afzonderlijk Beheer) van het agentschap Kunsten en Erfgoed. Voor de werking werd een dotatie toegekend van 210.000 euro. De vaste personeelsleden van de landcommanderij Alden Biesen worden betaald vanuit de loonkredieten van Kunsten en Erfgoed. De infrastructuur is eigendom van de Afdeling Facilitair Management.

Alden Biesen is een schitterende erfgoedsite met een Vlaamse en Europese uitstraling. Naast historische monument is de Landcommanderij een toeristische trekpleister, gastvrouw voor evenementen en tentoonstellingen, een centrum voor Europese werking en een congrescentrum.

 

Expertisecentrum voor Europese netwerken en projecten

Alden Biesen profileert zich steeds meer als een internationaal centrum. Europaklassen, internationale conferenties en seminaries, Europese projecten en netwerken behoren tot de dagelijkse werking. Europese projecten bieden de kans om internationaal samen te werken en innovatieve knowhow op te bouwen die kan resulteren in een publicatie of een reeks cursussen. Ongeveer 1.200 personen namen deel aan een Europees project van en in de Landcommanderij.

ACCR

Alden Biesen is actief lid van de ACCR, het European Network of Cultural Centres in Historic Monuments met 45 leden in 15 verschillende landen. De leden bestaan allemaal uit historische sites die dienen als uitvalsbasis voor culturele projecten. Guy Tilkin, de coördinator Europese werking in Alden Biesen, is internationaal voorzitter van dit netwerk. Dit jaar werd er in Parijs een conferentie georganiseerd over digitalisering van kunst en erfgoed. 

GINCO

Het Grundvig International Network of Course Organisers is een Europees netwerk van organisaties die betrokken zijn met de professionele ontwikkeling en nascholing van personeel in de formele en non-formele volwasseneneducatie. Van 26 tot 29 september organiseerde Alden Biesen i.s.m. de GINCO partners de slotconferentie van dit netwerk. Deze conferentie vond plaats in Hasselt maar op dag twee werd de hele groep verwacht in Alden Biesen voor de uitreiking van de GINCO Awards met alle winnende cursusorganisatoren. Meer info op www.ginconet.eu.

Comenius

Comenius is een onderdeel van het programma een Leven Lang Leren (LLP). Dank zij Comenius kunnen basis- en secundaire scholen internationaal samenwerken, kunnen leerkrachten in het buitenland op nascholing, kunnen scholen een buitenlandse assistent ontvangen enz. Alden Biesen organiseerde i.s.m. het Nationaal Agentschap EPOS vzw op 24 oktober een Grundvigbeurs en op 25 oktober een Comeniusbeurs.

AQUEDUCT

Erfgoededucatie handelt meestal over erfgoed maar Aqueduct (Aquiring Key Competences Through Heritage Education) wil leren via erfgoed. Op 18 januari 2012 werd de overhandiging van de Nederlandstalige publicatie ervan aan de administrateur-generaal voorafgegaan door een begeleidend colloquium te Brussel. Op 24 januari 2012 deelde Alden Biesen de opgedane expertise op de Dag van de Cultuureducatie 2012. In het kader van de GIP (geïntegreerde proef) van het zesde jaar organiseerde de middelbare school van Hoeselt op 4 mei een Middeleeuwse Dag in Alden Biesen. Deze Middeleeuwse Dag was gebaseerd op het handboek Aqueduct. www.the-aqueduct.eu.

VILMA

Alden Biesen is partner in verschillende Europese projecten over het meten en valideren van resultaten van informeel en non-formeel leren. Voor VILMA (Validation of Informal Learning in Mobility Activities) hebben we samengewerkt met het Europees LEM netwerk (Learning Museums) rond het valideren van netwerking competenties en in het bijzonder met het Gallo-Romeins museum te Tongeren, een lid van dit netwerk.

ECHOE

Education for Heritage and Outdoor Education is een Grundtvigproject gecoördineerd door de ‘Centre of Professional Training in Culture’ in Bucharest. In dit project worden de mogelijkheden en didactische opportuniteiten van de combinatie ‘erfgoed- en openlucht educatie’ nagegaan. Van 2 tot 9 september ging in Hunedoara (Roemenië) een ‘Summer School’ door in het kader van dit project, waarin de Landcommanderij partner is.

Europaklassen

Vier secundaire scholen uit vier landen van de Europese Unie verbleven één week in de Landcommanderij om samen te werken rond een gemeenschappelijk Europees programma. In 2012 kwam het jonge volkje vier keer de Landcommanderij onveilig maken. Iedere keer werd er één Vlaamse school uitgenodigd. Naast Vlamingen ontvingen we ook Duitsers, Italianen, Noren, Oostenrijkers, Nederlanders, Britten, Denen, Tsjechen, Roemenen en Zweden.

Seminaries en studiedagen

Alden Biesen heeft een contract met het departement Onderwijs voor het promoten van de ‘Europese dimensie’ in het (volwassenen)onderwijs in Vlaanderen. In het kader hiervan vonden er een zestal infosessies en monitoringdagen in Alden Biesen plaats, naast de reeds vernoemde Comenius- en Grundvigbeurs.

 

Alden Biesen Vertelkasteel

Internationaal Vertelfestival: 16 tot en met 24 april

Met 20 voorstellingen voor het avondonderwijs, meer dan 160 voorstellingen voor het kleuter-, basis-, secundair en hoger onderwijs en nog eens 40 tijdens het weekend handhaven we onze reputatie als grootste meertalige vertelfestival van Europa.
Gelijktijdig met het vertelweekend (21 en 22 april) liep op zaterdag en zondag het internationaal elfenkunstfestival, waarbij het elfengebeuren centraal stond. Tijdens het Vertelfestival liep er ook een workshop ‘vertellen voor beginners’ voor volwassenen die willen leren vertellen.

Bijna 14.000 bezoekers kwamen naar de verhalen luisteren.

Verhalen in het park: 13 oktober

Het thema van ‘Verhalen in het Park’ 2012 was Grimm. 200 jaar geleden brachten immers Jacob en Wilhelm Grimm voor het eerst hun verzamelde sprookjes uit. Omdat het een kletsnatte zaterdag was, viel de keuze op het laatste ogenblik op het indoorscenario. In de namiddag was er een afzonderlijk vertelparcours op maat van kinderen. Meer dan 250 liefhebbers trotseerden voor ‘Verhalen in het Park’ het slechte weer.

FEST

Een nieuwe fase in het Europese verhaal van de vertelkunst is geboren. Op 12 februari 2012 werd de internationale vzw FEST (European Federation for Story Telling) boven de doopvont gehouden. Alden Biesen is een lid van het bestuur van FEST en Guy Tilkin is haar eerste voorzitter. Het is een Europees netwerk van organisaties die de vertelkunst en -cultuur in Europa wil bevorderen. Alden Biesen was ook het toneel voor de eerste officiële internationale FEST-conferentie. Van 4 tot 7 juli streken hier 54 deelnemers uit 17 verschillende landen neer.

Vertelacademie

Op 29 september startte voor het eerst een basiscursus ‘Verhalen vertellen van de Vertelacademie’ in Vertelkasteel Alden Biesen. De cursus bestond uit een reeks van 4 dagsessies verdeeld over 2 weekends. In deze training stond het beeldend vertellen centraal.

Europese projecten ivm vertellen

Alden Biesen is coördinator van een Europees project over vertellen: Sheherazade of 1001 Stories for Adult Learning. De kick off-meeting van dit project vond hier plaats van 9 tot 12 januari.

Vlaanderen vertelt

Alden Biesen is trekker van het Vlaams netwerk voor vertelkunst en bouwt in het kader van deze werking een Vlaamse website ‘Vlaanderen Vertelt’ uit. De bouw van deze website www.vertelleninvlaanderen.be zit in de finale fase.

 

Multidisciplinaire cultuurhistorische projecten en evenementen

Tentoonstellingen

Drie fel gesmaakte exposities kregen meer dan 7.000 bezoekers over de vloer.

  • Niets menselijks is me vreemd: 4 februari tot en met 8 april
    Zowel schilderijen, foto’s en monumentale beelden binnen in de waterburcht en buiten verspreid over het domein toonden verschillende aspecten van het ‘mens-zijn’. De curator was Monique Lenaers en zij bracht acht internationale, hedendaagse kunstenaars naar Alden Biesen. Speciaal voor deze tentoonstelling ontwikkelde Alden Biesen een educatief programma voor kinderen en scholieren tussen 10 en 18 jaar.
  • Contrapposizione: 7 juli tot en met 2 september
    De hele zomervakantie lang was niet Brugge, maar Alden Biesen het Venetië van het Noorden. De tentoonstelling ‘Contrapposizione’ of ‘Contrast’ schiep op een poëtische wijze een sfeerbeeld van Venetië door middel van kledij, juwelen, foto’s en installaties. De curator was Pieter Coene. De expositie sloot naadloos aan op het thema van Dag Oude Muziek.
  • Combat Koen Vanmechelen: 7 oktober tot en met 16 december
    De tentoonstelling Combat was misschien wel Koen Vanmechelens grootste gevecht tot nu toe. Zijn Cosmopolitan Chicken Project vond hier een nieuw podium. De kunstenaar stelde in Alden Biesen zowel bestaande als speciaal voor onze ruimtes nieuw gecreëerde artefacten tentoon. Curator was Lut Maris.
    Er werden ook een aantal nevenactiviteiten in en rond de tentoonstelling georganiseerd: zo gidste de kunstenaar twee maal zelf en gaf hij een lezing. Het finissageconcert, georganiseerd in samenwerking met B-Classic, gaf het geheel een extra dimensie.

Historische werking

Op 17 maart verscheen het tiende – en voorlopig laatste – deel van de prestigieuze reeks van het Historisch Studiecentrum Alden Biesen (HiSAB). Het is een bekroning van 25 jaar historisch werk over de balije Biesen en de Duitse Orde.

Toeristische werking

  •  Rond bloesems en fruit werden heel wat activiteiten georganiseerd, al dan niet in samenwerking met andere diensten: bloesem-, fruit-, paas- en aperitiefwandelingen, picknicken in de boomgaard en bloesem- en fruitroutes per fiets of met een groen wagentje. Meer dan 200 wandelaars stapten mee.
  • Naast al deze activiteiten waren de gidsen de vaste factor in Alden Biesen en boden zij professionele rondleidingen in 4 talen aan. Ruim 5.000 personen verkenden Alden Biesen samen met een gids, ofwel specifiek voor een tentoonstelling of voor een historische rondleiding, of voor een rondleiding gecombineerd met een wandeling.
  • Het Onthaalcentrum Alden Biesen-Bilzen registreerde ruim 47.000 bezoekers.
  • Toeristisch netwerk balije Biesen: in Alden Biesen werd een eerste aanzet gegeven om een toeristisch netwerk te ontwikkelen waarbij zowel de geschiedenis als de huidige toeristische elementen centraal staan.

Evenementen

Op het domein van de Landcommanderij worden tal van evenementen georganiseerd, al dan niet in samenwerking met andere verenigingen of organisaties. Bij sommige evenementen fungeert Alden Biesen als een volwaardige partner, bij andere is onze functie enkel ondersteunend. Hieronder een opsomming in dalende lijn van samenwerking.

  • Dag Oude Muziek: de 29ste editie van DOM legde de focus op Venetië als een broeihaard van muziek en kunst. Deze prachtige stad speelt al van in de middeleeuwen een belangrijke rol in de ontwikkeling van het muziekleven. Venezia, Festa di Musica e Moda, bracht een bruisend pallet van volksmuziek over hofmuziek tot religieuze muziek, van de 8ste tot de 18de eeuw. DOM kreeg meer dan 1.300 muziekliefhebbers over de vloer.
  • Orgelconcerten: nieuw dit jaar was ‘Muziek bij het ochtendgloren’. In het totaal genoten 275 personen van de orgelconcerten in Alden Biesen.
  • Zomeropera Alden Biesen was in 2012 opnieuw neergestreken op onze erekoer, voor de gelegenheid omgetoverd tot de antiekwinkel ‘Das Vaterland und Sohn’ anno 1930. Deze vormde het decor voor de absolute topper van Franz Lehár: de operette Die Lustige Witwe.
  • Naast Die Lustige Witwe organiseerde Zomeropera ook een kinderproductie ‘Er was eens…’ voor kinderen van 6 tot 9 jaar en werd er afgesloten met 2 slotconcerten.
    Bijna 15.000 liefhebbers genoten van de opera op de erekoer.
  • Fruitplukevenement Bilzen de boom in op 28 en 29 september. Het Agentschap voor Natuur en Bos organiseerde in samenwerking met Alden Biesen en de stad Bilzen een initiatief om haar burgers van hun landschap te laten ‘proeven’ met workshops fruit voor de scholen en een fruitpluk met mogelijkheid tot persen in de sapmobiel. Ruim 400 personen gingen met vers geperst appelsap naar huis.
  • Daarnaast zijn er nog de talrijke publieksactiviteiten als de Landbouwdag, Kersenhappening, Biesenrock, Elran Arabian Cup, Schots weekend, … In het totaal kwamen bijna 90.000 personen naar één of meer van deze publieksactiviteiten.

Congrescentrum

Alden Biesen stelt haar infrastructuur ter beschikking van bedrijven en verenigingen voor de organisatie van congressen, vergaderingen en andere niet-commerciële activiteiten. De historische gebouwen zijn zo ingericht dat zij voldoen aan de eisen van een hedendaags cultuur-, seminarie- en congrescentrum. Bedrijven en organisaties kunnen tevens gebruik maken van de gerenoveerde gastenkamers en een beroep doen op onze verzorgde catering.
Het congrescentrum is de financiële draaischijf van onze organisatie. Het noteerde ca. 25.000 deelnemers aan één of ander congres of vergadering.

 

Bezoekers

Globaal genomen vonden ongeveer 200.000 bezoekers de weg naar de Landcommanderij. Een juist aantal valt moeilijk te bepalen, vermits een groot deel van hen niet geregistreerd is. Een groot aantal bezoekers komen specifiek voor de evenementen. De zomeropera speelde 24 keer voor 500 personen. Daarnaast hebben we de deelnemers aan congressen en vergaderingen, al dan niet op receptieve basis. Toeristen vinden onze site en haar omgeving een uitstekende locatie om te wandelen en te fietsen. De cultuurliefhebbers bezoeken een tentoonstelling, vragen een rondleiding aan, genieten van een concert of een andere culturele activiteit. Tussen de talrijke bezoekers ontdekten we ook enkele bekende gezichten: de ministers Kris Peeters, Jo Vandeurzen, Ingrid Lieten en Geert Bourgeois waren onze gasten. Andere personaliteiten waren de Duitse, de Letse en de Chinese ambassadeurs.

 

Ontsluiten van de site

Op de site zelf lag het accent op het Harmonisch Park- en Groenbeheersplan, de verdere verfraaiing van de waterburcht en het einde van de infrastructuurwerken in uitvoering van het masterplan. Zo is de nieuwe logistieke schuur volledig geïntegreerd in het landschap en kregen de Franse tuinen een grondige opknapbeurt.

 

Verbouwingswerken

De vernieuwde slaapkamers en de talrijke vergaderzalen werden aangekleed met kunstwerken afkomstig uit de collectie van de Vlaamse overheid. In 2012 werd ook de eerste verdieping van het kasteel onder handen genomen. Alle vergaderzalen werden opgefrist met een nieuwe lik verf en/of behang. Het renoveren van de parket volgde.

De groene loods die vroeger gebruikt werd als opslagruimte werd vervangen door een nieuwe polyvalente constructie die past in het architecturaal grondplan van het kasteelcomplex. Een geraamte uit staal en beton werd volledig bedekt met cederhouten latten. Tussen deze logistieke ruimte, de Tiendschuur en de Neerhofschuur werd een mooi ‘binnenplein’ aangelegd bedekt met grasdallen waarop buitenactiviteiten mogelijk zijn.

 

Het landschap in en rond Alden Biesen

Het Harmonisch Park- en Groenbeheerplan (HPG) omvat een visie voor de komende jaren omtrent het beheer van de Engelse tuin en van het landschap rond Alden Biesen. De Landcommanderij werkt hiervoor samen met het Agentschap voor Natuur en Bos, het Agentschap voor Facilitair Management en de stad Bilzen. Het doel is om het groen van Alden Biesen zo te beheren dat er rekening wordt gehouden met alle maatschappelijke functies die een groenzone kan vervullen. We startten met de Engelse tuin en de boomgaarden.

 

www.alden-biesen.be